Blog

Cash flow, czyli rachunek przepływów pieniężnych

Efektywność działania przedsiębiorstwa zależy nie tylko od jego kapitału, ale przede wszystkim od skuteczności zarządzania nim. Jednym z istotnych elementów zarządzania podmiotem gospodarczym jest planowanie, które ułatwia określenie korzyści, a także prognozowanie zysków i strat. Aby utrzymać płynność finansową coraz częściej firmy decydują się na przygotowanie cash flow.

Czym jest cash flow?

Cash flow stanowi, obok bilansu oraz rachunku zysków i strat, jeden z elementów sprawozdania finansowego firmy, a dokładniej – sprawozdania finansowego z przepływu środków pieniężnych. Pod terminem przepływ środków pieniężnych kryje się rzeczywisty bądź wirtualny przepływ pieniędzy. Przepływy pieniężne są ściśle powiązane z pojęciem wartości, stopy procentowej oraz płynności. To właśnie rachunek przepływów pieniężnych umożliwia szybką ocenę kondycji finansowej przedsiębiorstwa oraz jego potencjału. Konieczność sporządzania rachunku przepływów pieniężnych tyczy się podmiotów, które zobowiązane są do corocznego badania sprawozdań finansowych. Sprawozdanie powinno być wykonywane systematycznie w różnych ujęciach czasowych.

Z czego składa się cash flow?

Badanie przepływów pieniężnych przeprowadza się na gruncie działalności podstawowej przedsiębiorstwa. W przeciwieństwie do rachunku zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych prezentuje wynik finansowy firmy, ale nie przedstawia kosztów i zysków bez odniesienia do gotówki i przepływu środków na kontach bankowych. Nie zawiera też wartości szacunkowych. Dokument ze sprawozdania cash flow składa się z informacji niezbędnych, aby zweryfikować płynność finansową podmiotu, możliwości regulowania zobowiązań oraz czynności prowadzące do ściągania należności. W sprawozdaniu z rachunku przepływów pieniężnych uwzględniane są wyłącznie rzeczywiste wpływy (przychody) oraz wydatki (koszty), a dzięki temu wyjątkowo przejrzyście obrazowana jest działalność finansowa firmy. W skład rachunku przepływów pieniężnych wchodzą trzy opisane poniżej elementy.

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej firmy

To środki finansowe, generowane z podstawowej działalności przedsiębiorstwa, które informują o kondycji podmiotu. Zalicza się do nich:

przepływy brutto (zysk operacyjny po dodaniu amortyzacji oraz odjęciu uiszczonego podatku),

przepływy netto (przepływy brutto wraz ze zmianą kapitału pracującego oraz pozostałych aktywów i pasywów operacyjnych),
zmiana kapitału pracującego.

Idealna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy przepływy pieniężne są wyższe niż koszty operacyjne. Jeśli różnica pomiędzy tymi dwoma zmiennymi jest duża, firma odnosi zyski operacyjne. Przepływy pieniężne, generowane przez działalność operacyjną, przedstawia poniższy wzór:

przepływ środków pieniężnych z działalności operacyjnej = dochód netto + koszty niepieniężne – wzrost kapitału obrotowego

Poznaj funkcjonalności REVELTIO

Sprawdź

Przepływy pieniężne netto, których źródłem jest działalność inwestycyjna

Mowa tutaj o środkach generowanych w oparciu o działalność inwestycyjną lub przeznaczanych na potrzeby inwestycyjne, niezbędne do funkcjonowania firmy (koszty poniesione na cel przyszłych zysków, np. kiedy firma sprzedaje aktywa).

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej

Ten element kryje w sobie środki pozyskiwane z zewnątrz, związane z finansowaniem przedsiębiorstwa, w tym kredyty, obligacje, emisja akcji czy wpływy z wydania udziałów.

Oprócz trzech powyższych składowych cash flow zalicza się do niego również:

sumę przepływów finansowych netto – kwoty pochodzące z wszystkich typów działalności,
bilansową zmianę środków pieniężnych,
środki pieniężne z początku okresu sprawozdawczego, zgodne z bilansem,
środki pieniężne na koniec okresu sprawozdawczego – przedstawione jako różnica między stanem początkowym i sumą wszystkich przepływów pieniężnych.

Analiza rachunku przepływów pieniężnych

Przepływy pieniężne najczęściej są przekształcane w miarodajne wyniki, które dostarczają niezbędnych informacji o wartości i sytuacji finansowej firmy. Saldo przepływów środków pieniężnych w przedsiębiorstwie przyjmuje wartość dodatnią lub ujemną. Dobra kondycja finansowa firmy pozwala na generowanie dodatnich przepływów z działalności operacyjnej i finansowej. Jeśli jednak przypływ przyjmuje wartość ujemną, stan finansów firmy określa się jako zły. Dlatego też tak istotna jest analiza cash flow. Standardowo analiza przepływów środków pieniężnych przeprowadzana jest przez księgowego, wykonującego sprawozdanie finansowe firmy. Analiza cash flow rozpoczyna się od ogólnego określenia przepływów pieniężnych w każdej z trzech działalności – operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. To, z kolei, pozwala na sformułowanie ośmiu wariantów kondycji finansowej podmiotu gospodarczego:

Firma generuje przepływy dodatnie we wszystkich trzech typach działalności.
Firma generuje przepływy dodatnie tylko w działalności operacyjnej.
Firma generuje przepływy dodatnie w działalności operacyjnej i finansowej.
Firma generuje przepływy dodatnie w działalności operacyjnej i inwestycyjnej.
Firma generuje przepływy dodatnie w działalności inwestycyjnej i finansowej.
Firma generuje przepływ dodatnie tylko w działalności finansowej.
Firma generuje przepływy dodatnie tylko w działalności inwestycyjnej.
Firma nie generuje żadnych przepływów dodatnich.

Wskaźniki cash flow niezbędne do oceny działalności finansowej firmy

Cash flow, czyli rachunek przepływów pieniężnych, jest wykorzystywany do określenia wskaźnikowej sytuacji finansowej danego podmiotu. Wskaźniki można porównywać w czasie i przestrzeni. Ich wartość determinuje wielkość firmy oraz charakter jej działalności. Wyróżnia się trzy główne typy wskaźników, przedstawione poniżej.

Wskaźniki struktury przepływów pieniężnych

Do wskaźników struktury przepływów pieniężnych zaliczyć można:

wskaźnik zdolności generowania przepływów operacyjnych netto – określa zdolność firmy do pozyskiwania gotówki z jej podstawowej działalności; jego wartość uzależniona jest od branży, w której działa przedsiębiorstwo,
wskaźnik udziału amortyzacji w przepływach pieniężnych netto – wysoka wartość tego wskaźnika lub tendencja rosnąca w tym aspekcie to negatywne zjawisko; wykorzystanie amortyzacji na spłatę zobowiązań zagraża funkcjonowaniu firmy; udział amortyzacji w środkach pieniężnych z działalności operacyjnej wiąże się z niską rentownością przedsiębiorstwa lub zbyt dużą ilością zgromadzonej gotówki,
wskaźnik finansowania działalności inwestycyjnej – obrazuje możliwość pokrycia wydatków na inwestycje przez nadwyżkę z działalności operacyjnej i finansowej; jego wartość powinna oscylować wokół 1 – im wyższa, tym przedsiębiorstwo ma większe możliwości pokrywania wydatków inwestycyjnych,
wskaźnik zależności od zewnętrznych sposobów finansowania działalności – im wyższa wartość tego wskaźnika, tym większa zależność podmiotu od zewnętrznych źródeł finansowania.

Wskaźniki wystarczalności pieniężnej

Składowymi wskaźników wystarczalności pieniężnej są:

wskaźnik ogólnej wystarczalności środków pieniężnych – wartość powinna przekraczać 1, wówczas świadczy o wystarczalności wypracowanej nadwyżki; poniżej tej wartości niezbędne są zewnętrzne źródła finansowania,
wskaźnik pieniężnej wydajności sprzedaży – określa wielkość nadwyżki gotówki, którą generuje działalność operacyjna poprzez 1 zł sprzedaży; pozwala ocenić przychody ze sprzedaży w ujęciu ogólnym,
wskaźnik pieniężnej wydajności majątku (kapitału) – informuje o ilości gotówki generowanej przez jednostkę majątku (im wyższa wartość, tym lepsze perspektywy dla firmy),
wskaźnik stosunku nadwyżki operacyjnej do zysku operacyjnego – określa jakość zysku (każdej jednostki operacyjnej zysku).

Wskaźniki rentowności gotówkowej

Wskaźnik rentowności (wydajności) gotówkowej prezentuje poziom gotówki, wygenerowanej z działalności operacyjnej przez aktywa ogółem. Informuje o tym, jaka jest efektywność gotówkowa majątku podmiotu gospodarczego.

Metody sporządzania cash flow

Zasadniczo wyróżnia się dwa sposoby sporządzania cash flow – metodą bezpośrednią i pośrednią. Różnice pomiędzy obiema metodami występują w sposobie wyliczania przepływów pieniężnych z działalności przedsiębiorstwa.

Bezpośrednia metoda sporządzania cash flow

Metoda bezpośrednia polega na wykazaniu przepływów pochodzących z działalności. Aby to uczynić, trzeba pomniejszyć poszczególne grupy wpływów z tej działalności (chodzi w tym przypadku o sprzedaż towarów lub usług) o wydatki operacyjne (wynagrodzenia netto, kwoty zapłaconego podatku, wydatki z tytułu dostaw i opłaty stałe, w tym spłaty kredytów). Metoda bezpośrednia pozwala uwidocznić wszystkie zdarzenia zachodzące w danej firmie.

Metoda pośrednia sporządzania cash flow

Innym sposobem wyliczania przepływów jest metoda pośrednia. W metodzie pośredniej za wyjściowy składnik uznaje się zysk netto lub zysk z działalności operacyjnej, który bierze pod uwagę korekty kosztów, pozbawionych charakteru pieniężnego. Dzięki tej metodzie możliwe jest zweryfikowanie kondycji finansowej podmiotu gospodarczego oraz relacji zachodzącej pomiędzy przepływami pieniężnymi a rachunkiem zysków.

Inne możliwości sporządzania cash flow

W sytuacji, kiedy przedsiębiorstwo w sprawozdaniu finansowym wykazuje wyłącznie straty, to właściciel firmy jest zobowiązany do rozwiązania tych problemów. Najczęściej sprawozdanie finansowe obrazuje przepływy pieniężne w dłuższym ujęciu czasowym i nie zawiera w sobie szczegółowych informacji, chociażby z kilku ostatnich dni. Inne metody analizy przepływu środków pieniężnych, oferowane przez firmy zewnętrzne, mogą przekazywać informacje w przejrzystszy sposób.

Do czego potrzebny jest rachunek przepływów pieniężnych?

Cash flow przydaje się przede wszystkim bankom, które analizują możliwości finansowe przedsiębiorstwa przed udzieleniem kredytu. Analizy przepływów pieniężnych dokonują także inwestorzy, którzy chcą przygotować swoje plany na przyszłość. Rachunek przepływów pieniężnych może być także źródłem informacji, z którego korzystają potencjalni kredytodawcy, np. przed udzieleniem kredytu kupieckiego. Dzięki weryfikacji przepływów pieniężnych można w prosty sposób przeanalizować stan danej firmy oraz określić, na jakim etapie rozwoju się znajduje. To istotna kwestia szczególnie w sytuacji, gdy planowane są określone inwestycje, ponieważ pozwala skonkretyzować potencjalne zagrożenia spowodowane brakiem płynności finansowej. Sprawozdanie cash flow może być przydatne również dla kadry zarządzającej przedsiębiorstwem do określenia źródeł i celów finansowania. Do grup zainteresowanych sporządzeniem cash flow należą więc: