Budżet można określić jako plan działania przedsiębiorstwa o charakterze finansowym. Musi zostać nie tylko zaakceptowany przez wszystkie jednostki podmiotu gospodarczego, ale również realizowany przez pracowników poszczególnych działów. W przedsiębiorstwach funkcjonują różne rodzaje budżetów. Metody ich sporządzania określają zasady postępowania w procesie ich tworzenia.
Definicja budżetu firmy
Budżet przedstawia podział, a także przypisanie zasobów firmy na konkretne cele w jednostkach pieniężnych lub naturalnych. Najczęściej budżet sporządzany jest na dany okres lub czas trwania projektu. Budżet firmy definiowany jest jako jego finansowa mapa, a dokładniej zestawienie planowanych wpływów i wydatków przedsiębiorstwa. Jest niezwykle pomocny w planowaniu finansowania działalności przedsiębiorstwa oraz przyszłych inwestycji. Budżet umożliwia stworzenie prognozy finansowej na dany okres, która będzie zawierała w sobie jak najbardziej przewidywalne, realne wartości.
W jakim celu opracowuje się budżet przedsiębiorstwa?
Celem tworzenia budżetów w firmie jest kontrolowanie ich dostępnych zasobów. Ponadto są one przydatnym narzędziem dla kadry kierowniczej i ułatwiają menedżerom planowanie przyszłych zadań. Kolejną funkcją budżetu firmowego jest motywacja poszczególnych pracowników do realizacji wyznaczonych wcześniej celów, a jednocześnie możliwość oceny ich wydajności, która przekłada się bezpośrednio na wydajność firmy. Dzięki budżetowi firmy możliwe jest prognozowanie dochodów i wydatków, a następnie stworzenie strategii działania. Umożliwia on dodatkowo określenie rzeczywistej wydajności firmy w zestawieniu z planowaną wydajnością. Budżet daje również szansę na ograniczanie zbędnych wydatków na rzecz realizacji konkretnych projektów.
Kryteria klasyfikacji budżetów w przedsiębiorstwie
W obrębie jednego przedsiębiorstwa może funkcjonować kilka różnych budżetów. Ich rodzaje określane są ze względu na czynniki, które je determinują. Do tych czynników zaliczyć można cechy budżetu, cel jego powstania oraz rodzaj działalności, której ten budżet jest dedykowany. Charakter budżetu firmy wyznacza także jakość i szczegółowość jego opracowania. Najważniejsze kryteria klasyfikacji budżetów w przedsiębiorstwie przedstawiają się następująco:
szczebel zarządzania (budżet finansowy i budżet operacyjny),
horyzont czasowy (budżet krótkoterminowy i budżet długoterminowy),
elastyczność (budżet sztywny i budżet elastyczny),
struktura przedsiębiorstwa i uczestnictwo w tworzeniu budżetów (budżet odgórny i budżet oddolny),
jednostki (budżet ilościowy i budżet wartościowy),
szczegółowość (budżet główny i budżet cząstkowy),
realizacja procesów (budżet procesów realnych i budżet procesów finansowych).
Budżety przeznaczone dla poszczególnych działań i projektów łączą się ze sobą w budżecie głównym. Plany finansowe muszą współdziałać w ramach zróżnicowanej struktury przedsiębiorstwa, opierać się o dostępne zasoby finansowe i służyć do projektowania przyszłych działań podmiotu gospodarczego.
Najpopularniejsze rodzaje budżetów i ich charakterystyka
Większość przedsiębiorstw realizuje kilka rodzajów budżetów. Ich ilość oraz typ uzależnione są w dużej mierze od wielkości podmiotu i rodzaju prowadzonej działalności.
Budżet główny
W skład budżetu głównego firmy wchodzą mniejsze budżety poszczególnych jednostek lub danych projektów. Odzwierciedla on pełny obraz kondycji finansowej firmy. Łączy w sobie sprzedaż, koszty operacyjne, dochody i aktywa podmiotu gospodarczego. Ponadto umożliwia przedsiębiorstwu ustalenie celu oraz ocenę jego ogólnej wydajności. Budżet główny najczęściej występuje w dużych przedsiębiorstwach, ponieważ ułatwia kontrolowanie działalności jego poszczególnych jednostek.
Budżet operacyjny
Budżet operacyjny stanowi prognozę szacowanych przychodów i wydatków w danym okresie. Uwzględnia sprzedaż produktów i usług, koszty pracy, koszty materiałów i produkcji, a także koszty administracyjne. Budżet operacyjny tworzy się na krótki okres, rzadziej na rok, ponieważ takie działanie ułatwiają porównywanie aktualnych wyników z tymi szacowanymi.
Budżet przepływów pieniężnych
Ten typ budżetu pozwala na określenie sposobu, w jaki gotówka przepływa przez przedsiębiorstwo w określonym czasie. Dzięki niemu możliwe jest właściwie zarządzanie funduszem posiadanym przez firmę. Budżet przepływów pieniężnych obrazuje dodatkowo, czy firma jest w stanie kontynuować swoją działalność oraz to, czy w przyszłości jest szansa na zwiększenie jej produktywności i płynności finansowej.
Budżet wydatków
Celem tworzenia tego rodzaju budżetu jest aktualizacja wysokości wydatków przedsiębiorstwa. Koncentruje się on na ewentualnych wpływach pieniężnych, które będą mieć miejsce w przyszłości i prowadzi do podejmowania decyzji związanych z wydatkowaniem. Budżet wydatków powinien uwzględniać również zużycie zasobów oraz zakupy o wartości pieniężnej.
Budżet produkcji
Funkcją budżetu produkcji jest oszacowanie wielkości produkcji. W celu jego opracowania należy wziąć pod uwagę wielkość sprzedaży, a następnie surowce, urządzenia, koszty pracy oraz pozostałe wydatki na usługi.
Budżet zakupu
Budżet ten zawiera w sobie dane, które pozwolą oszacować zakup surowców niezbędnych do produkcji. Oszacowanie zakupu surowców nie jest możliwe bez określenia wielkości planowanej sprzedaży. Do opracowania budżetu zakupu niezbędne są informacje o bieżących zapasach, kosztach jednostkowych surowców oraz ich wymaganej ilości.
Budżet sprzedaży i przychodów
To budżet, który jest odpowiedzialny za określanie wartości sprzedaży produktów i usług w przyszłości. Oszacowanie sprzedaży pozwoli na opracowanie budżetu zakupu oraz budżetu produkcji. W budżecie sprzedaży i przychodów znajduje się nie tylko jej przewidywania wielkość, ale również oczekiwania sektora, w którym działa przedsiębiorstwo.
Budżety przedsiębiorstwie – praktyczne narzędzia
Planowanie budżetu nakierowane jest na realizację celów strategicznych i operacyjnych z uwzględnieniem działań optymalizacyjnych. Jego opracowanie wymaga stosowania różnych metod z wykorzystaniem danych historycznych i prognoz strategicznych. Tworzenie budżetów w przedsiębiorstwie staje się o wiele łatwiejsze z aplikacją do zarządzania finansami i obiegiem dokumentów w firmie od Reveltio. Wdrożenie tego systemu umożliwia przejrzyste raportowanie kosztów i przychodów na różnych poziomach działalności przedsiębiorstwa, weryfikowanie wydajności finansowej poszczególnych jednostek i projektów, prognozowanie sprzedaży oraz sprawny obieg dokumentów.
We use cookies to enhance your experience while using our website. If you are using our Services via a browser you can restrict, block or remove cookies through your web browser settings. We also use content and scripts from third parties that may use tracking technologies. You can selectively provide your consent below to allow such third party embeds. For complete information about the cookies we use, data we collect and how we process them, please check our Privacy Policy
