Blog

Czym jest marża operacyjna?

Prowadzenie działalności gospodarczej nie polega wyłącznie na analizowaniu wysokości wskaźników finansowych. Najważniejsze w tym przypadku jest pomnażanie zysków firmy, co umożliwia odpowiednia weryfikacja i stała kontrola danych. Wynik finansowy każdego podmiotu gospodarczego opiera się na wskaźnikach wartości marż.

Jak definiuje się marżę operacyjną?

Marża operacyjna (z ang. „operating profit margin”), często nazywana marżą zysku operacyjnego, określa proporcję zysku, pochodzącego ze sprzedaży, która pozostaje po zapłaceniu kosztów zmiennych produkcji oraz pozostałych wydatków (np. wynagrodzenia pracowników, koszty zakupu materiałów, koszty usług zewnętrznych). Aby spółka mogła pokryć pozostałe koszty operacyjne swojej działalności, niezbędny jest wysoki wskaźnik marży zysku operacyjnego. Zazwyczaj występuje ona w zestawieniu z marżą zysku operacyjnego netto, chociaż są to odrębne i inaczej interpretowane wskaźniki. Marża zysku operacyjnego stanowi bowiem ważną jednostkę pomiarową rentowności podmiotu, dzięki której uzyskuje się istotne informacje dotyczące kondycji spółki. Warto podkreślić fakt, że wskaźnik marży zysku operacyjnego nie uwzględnia wyników działalności finansowej, w tym przychodów i kosztów finansowych.

Operacyjna marża brutto

Przed podjęciem decyzji o charakterze inwestycyjnym operacyjna marża zysku operacyjnego brutto jest dogłębnie analizowana wraz z przepływami pieniężnymi czy współczynnikiem wypłacalności. Odzwierciedla ona wysokość bezpośredniego zysku firmy pochodzącego ze sprzedaży produktu lub usługi. Określa zatem różnicę pomiędzy ceną sprzedaży produktów lub usług (bez podatków) a kosztem ich wytworzenia. Oblicza się ją, stosując poniższy wzór:

marża operacyjna brutto = (zysk brutto / przychód brutto) x 100%

Wysokość marży zysku operacyjnego brutto pozwala na weryfikację kilku kwestii. Określa przede wszystkim to, w jakiej części przychody są zatrzymywane w firmie w postaci zysków. Wówczas inwestorzy uzyskują wiedzę czy przedsiębiorstwo potrafi efektywnie wykorzystywać pozyskane od nich środki. Ponadto marża zysku operacyjnego brutto prezentuje wysokość dywidend akcjonariuszy, a także pozwala na zestawienie danego podmiotu z konkurencyjnymi firmami. Marżę operacyjną brutto postrzega się jako doskonałe źródło informacji także dla osób zarządzających firmą, ponieważ dzięki niej można zmierzyć koszty operacyjne w zestawieniu z przychodami. W sytuacji, gdy wartość wskaźnika marży zysku operacyjnego brutto jest niska, rozwiązaniem może być obniżenie wydatków na produkcję. Jeśli jej wartość różni się od poziomu z poprzednich okresów, jest to spowodowane głównie:

zmianą cen sprzedaży,
zmianą struktury portfela klientów,
polityką rabatową,
zmianą zakresu pośrednictwa,
zmianą wartości kosztów zakupu, produkcji oraz dystrybucji,
kosztem poniesionych strat,
pojawieniem się nowych wydatków, których nie można przerzucić na klienta.

Poznaj funkcjonalności REVELTIO

Sprawdź

Marża zysku operacyjnego netto

Marża zysku operacyjnego netto przedstawiana jest jako stosunek zysku netto do przychodu. Podobnie, jak marża zysku operacyjnego brutto, wyrażona jest w procentach. Do obliczenia marży zysku operacyjnego netto niezbędny jest następujący wzór:

marża operacyjna netto = (zysk netto / obrót) x 100%

Marżę operacyjną netto można porównać z marżą operacyjną brutto w celu oceny wpływu, jaki wywarły na marżę brutto pozostałe przychody operacyjne.

Zysk operacyjny jako wskaźnik efektywności finansowej

Dane, niezbędne do obliczenia marży operacyjnej, pochodzą z rachunku zysków i strat. Zysk operacyjny obejmuje przychody ze sprzedaży po odjęciu wszystkich kosztów (koszty produkcji, koszty związane z zarządem, koszty sprzedaży, pozostałe koszty operacyjne). Innymi słowy to zysk ze sprzedaży brutto, pomniejszony o pozostałe przychody operacyjne. Marżę operacyjną przedstawia się jako relację zysku operacyjnego do przychodów i oblicza się, korzystając z następującego wzoru:

marża operacyjna = (zysk operacyjny / przychody ogółem) x 100%

Należy mieć na uwadze fakt, że wartość marży zysku operacyjnego może okazać się ujemna. Ma to miejsce w przypadku przedsiębiorstw, które ponoszą wysokie koszty sprzedaży i generują straty. Do obliczenia marży operacyjnej niezbędne są informacje pochodzące ze sprawozdań finansowych.

Marża zysku operacyjnego – od czego zależy jej wartość?

Wpływ na wysokość marży zysku operacyjnego ma mnóstwo czynników. Istotną rolę odgrywa tutaj dany podmiot gospodarczy, który może kształtować jej wartość poprzez prawidłowo prowadzoną politykę cenową i kontrolę wydatków w ramach swojej działalności. Na wynik oddziałuje także otoczenie spółek, w szczególności konkurencyjne ceny innych firm w tej samej branży. Wysokość wskaźnika marży zysku operacyjnego świadczy również o silnej marce, a także zdolności podmiotu do utrzymywania kosztów operacyjnych na niskim poziomie.

Dlaczego wskaźnik marży operacyjnej jest tak istotny?

Wskaźnik marży zysku operacyjnego może być motorem napędowym dla pozostałych sfer działalności podmiotu, warunkujących jego rozwój oraz wysokość poniesionych nakładów finansowych. Wartość marży operacyjnej powinna być na tyle wysoka, aby możliwe było utrzymanie pozostałych obszarów biznesu i wydatków na rozsądnym poziomie. Marża operacyjna brutto jest w stanie zobrazować to, czy dany podmiot gospodarczy osiąga w ogóle próg rentowności i posiada zdolność do pokrycia poniesionych kosztów stałych. Jest ona istotnym wskaźnikiem dla inwestorów, którzy powierzają danej firmie kapitał własny oraz dla banków, które powierzają jej kapitał obcy.

Wysoki wskaźnik marży operacyjnej świadczy o umiejętności utrzymywania kosztów zmiennych na niskim poziomie

Marża zysku operacyjnego odzwierciedla wysokość generowanego przez spółkę zysku przed spłatą zobowiązań i podatku. W literaturze nie wskazano wartości marży zysku operacyjnego, którą można byłoby uznać za zadowalającą. Interpretacja tego wskaźnika jest bardzo intuicyjna. Wysoka wartość marży operacyjnej odzwierciedla stabilność spółki, która potrafi utrzymywać koszty zmienne na niskim poziomie. Istotna jest w tym przypadku także stabilna wartość marży zysku operacyjnego przez okres co najmniej kilku miesięcy, dlatego obliczenia powinny zostać zwizualizowane przy użyciu osi czasu. Nagły spadek wartości marży operacyjnej może świadczyć o wzroście konkurencji, załamaniu polityki cenowej przedsiębiorstwa lub też o wzroście wydatków poza kontrolą. Niski wskaźnik marży operacyjnej w trakcie kilku następujących po sobie okresów może skutkować upadłością firmy. Wszelkie zmiany w wartości marży operacyjnej na przestrzeni ostatnich miesięcy muszą być odpowiednio przeanalizowane i zinterpretowane. Wyniki powinny zostać zestawione z rezultatami konkurencyjnych podmiotów oraz ze średnią wartością marży operacyjnej w danej branży. Wysoka wartość marży operacyjnej odnosi się głównie do spółek, które posiadają wyrobioną markę oraz mają możliwość sprzedaży swoich produktów i usług powyżej wartości kosztów wytwarzania. Najwyższe marże operacyjne uzyskują takie branże, jak deweloperska, informatyczna, przemysł surowcowy i rynek kapitałowy.

Jak prawidłowo analizować wskaźniki marż operacyjnych?

Weryfikacja wartości poszczególnych marż operacyjnych spółek powinna się odbywać w zestawieniu z jej otoczeniem oraz zmianami struktury wyniku finansowego w przedziale czasowym. Warto zwrócić uwagę na:

zmiany wartości marż w porównaniu do poprzednich okresów,
korelacje pomiędzy poszczególnymi marżami,
wartości marż w stosunku do średnich branżowych,
zmiany wskaźników marż w zestawieniu do zmian w otoczeniu.

Przy założeniu dobrej koniunktury firmy powinno się zadbać o wyniki finansowe i utrzymać marże na odpowiednim poziomie, aby być przygotowanym na ewentualne komplikacje. Kryzysy rynkowe niemal „suchą stopą” przechodzą te podmioty gospodarcze, które wcześniej zatroszczyły się o swoją rentowność. Wysokie marże operacyjne pozwalają również na odważniejsze decyzje biznesowe i determinują szybszy rozwój przedsiębiorstwa. Dogłębna analiza wskaźników marży operacyjnej umożliwia uzyskanie potrzebnych informacji. Dostrzeżenie początku zmian, ich przyczyn i możliwych kierunków rozwoju będzie idealnym narzędziem do efektywnego zarządzania kosztami spółki.